II Turniej Mowy Polskiej – powstanie styczniowe na terenie obecnego powiatu łęczyńskiego

II Turniej Mowy Polskiej zorganizowany przez PBP w Łęcznej w 150 rocznicę wydarzenia, przeprowadzony 29 października 2013r., jest hołdem złożonym powstańcom oraz znanym i anonimowym osobom, które wspomagały walczących finansowo, chroniły we własnych domach, udzielały pomocy medycznej, pomagały w ucieczkach przez kordony graniczne.
Miał na celu:
Ukazanie przebogatej historii powstaniowej naszej „małej ojczyzny”.
Promocję literatury regionalnej.
Propagowanie piękna i poprawności języka polskiego.
Pomysł został skierowany do mieszkańców powiatu łęczyńskiego z różnych grup wiekowych i środowisk społecznych. Formę prezentacji stanowiła oracja tj. uroczysta i barwna przemowa oparta na wybranej literaturze. Wszyscy zainteresowani mogli skorzystać z bibliografii specjalnie przygotowanej na tę okazję przez PBP w Łęcznej.
Zaproszenie przyjęli i na uroczystość przybyli: Adam Niwiński – Starosta Łęczyński, Kazimierz Radko – Wicestarosta Łęczyński, Teodor Kosiarski – Burmistrz Łęcznej, Jerzy Dębski – Sekretarz UG Puchaczów, Piotr Winiarski – radny RP w Łęcznej, dr Grzegorz Jacek Pelica – radny RM w Łęcznej, dyrektorzy bibliotek gminnych powiatu łęczyńskiego, opiekunowie oratorów.
Napłynęło 27 zgłoszeń z gmin: Cyców, Ludwin, Łęczna, Puchaczów, Spiczyn. Ostatecznie zaprezentowano 19 wystąpień w IV kategoriach wiekowych.
Wystąpienia uczestników oceniało jury w składzie: dr Monika Bogusz – przewodnicząca komisji konkursowej (kustosz PBP w Łęcznej), Tomasz Bochra (UG w Cycowie), Monika Gryglicka (UG w Ludwinie), Grzegorz Kuczyński (UM w Łęcznej, radny Rady Powiatu w Łęcznej), Urszula Kłembokowska (UG w Puchaczowie), Barbara Grelak (UG w Spiczynie).
Nagrody otrzymali:
I-III (szkoły podstawowe):
I nagroda :
 Dagmara Misztalska kl. III SP w Garbatówce - ,,List Marceliny Bogdanowicz do matki. Kiereńsk, 26 czerwca 1864”.
II nagroda:
 Julia Łuczyńska kl. I SP w Zawieprzycach reprezentująca GCK w Ziółkowie - ,,Las był ich domem…”
IV-VI (szkoły podstawowe):
I nagroda:
 Sara Kosina kl. V SP im. Jana i Kazimierza Bogdanowiczów w Nadrybiu - ,,Bohaterowie z Nadrybia”.
II nagroda:
 Wiktoria Wójcik kl. IV SP w Zawieprzycach reprezentująca GCK w Ziółkowie - ,,Potyczka pod Zezulinem”.
Gimnazjum:
trzy I nagrody:
Kamil Sowiński kl. II Gimnazjum Publiczne w Ludwinie - ,,Historia Kostusia Chodkiewicza” .
 Katarzyna Jakubowska kl. II Gimnazjum nr 1 im. Króla Bolesława Chrobrego w Łęcznej - ,,Pieśń o Bogdanowiczu”.
 Konrad Matyś kl. II Gimnazjum nr 1 im. Króla Bolesława Chrobrego w Łęcznej - ,,Gawęda o bohaterze”.
cztery II nagrody:
 Adrian Grzesiuk kl. II Gimnazjum Publiczne im. 7 Pułku Ułanów Lubelskich w Cycowie - ,,Lipiec w Kaniwoli 1863”.
 Natalia Skoczylas kl. II Gimnazjum Publiczne im. 7 Pułku Ułanów Lubelskich w Cycowie - ,,Jeszcze nie wiedzieli, że tak skończy się ten dzień”.
 Klaudia Król kl. III Gimnazjum nr 1 im. Króla Bolesława Chrobrego w Łęcznej - ,,Krzyż na dębie”.
 Oliwia de Pellier kl. II Gimnazjum nr 1 im. Króla Bolesława Chrobrego w Łęcznej - ,,Obrazki z powstania styczniowego”.
III nagroda:
 Dominika Królik kl. II Gimnazjum Publiczne im. 7 Pułku Ułanów Lubelskich w Cycowie -,,Zwycięstwo rodaków, chlubą dla łęczyniaków”.
Szkoły średnie:
I nagroda:
 Cezary Knapik kl. III, Olga Knapik kl. I, Weronika Prus kl. I (ZS im. Króla Kazimierza Jagiellończyka w Łęcznej) - występ zbiorowy pt. ,,Bo tylko z krwi i męki rodzą się rzeczy wielkie” dot. przemówienia Kazimierza Bogdanowicza do ludu zgromadzonego w kościele puchaczowskim.
II nagroda :
 Grzegorz Gil kl. IV ZSG w Łęcznej - ,,Bój pod Kaniwolą”.

Urząd Miejski w Łęcznej oraz Urzędy Gmin w Cycowie, Ludwinie, Puchaczowie, Spiczynie sponsorowały bibliofilskie wydanie książkowe ”Powstanie Styczniowe” wyd. Bellona S.A & Narodowe Centrum Kultury & Muzeum Wojska Polskiego przeznaczone na pięć I nagród.
Powiatowa Biblioteka Publiczna w Łęcznej ufundowała nagrody za zajęcie II i III miejsca – piękne wydawnictwa albumowe z historii Polski i świata.
Każdy z uczestników otrzymał antologię utworów prozatorskich i poetyckich, które weszły na stałe do kanonu literatury polskiej pt. ,,Powstanie styczniowe 1863”, również ufundowaną przez książnicę powiatową.
Dodatkowo każdy orator dostał pamiątkowy dyplom oraz upominki promocyjne tj.: publikacje książkowe, foldery, gry, puzzle, gadżety wydane przez sponsorów turnieju. Nagrody wręczyli: Adam Niwiński - Starosta Łęczyński, Teodor Kosiarski - Burmistrz Łęcznej oraz Jerzy Dębski - Sekretarz Gminy Puchaczów.
Najciekawszego podsumowania uroczystości dokonali radni. Piotr Winiarski podziękował dyrektorowi PBP w Łęcznej za ciekawą formę uczczenia pamięci o wydarzeniu dziejowym, które „zaważyło najsilniej na późniejszych losach narodu”. Z kolei dr Grzegorz Jacek Pelica zachęcał pasjonatów historii do podejmowania trudu badawczego oraz krytycznego korzystania z opracowań.
Wystawa fotografii przygotowana przez uczniów i nauczycieli Zespołu Szkół nr 2 w Łęcznej – „Miejsca pamięci narodowej w powiecie łęczyńskim – na nowo odkrywane przez młodzież” ilustrowała wystąpienia oratorów.
Pieśni patriotyczne wykonane przez zespoły wokalno-instrumentalne z ZS nr 1 w Łęcznej oraz z Gimnazjum nr 1 w Łęcznej – pod kierunkiem Mirosława Kozery – wprowadziły podniosły nastrój.
Serdecznie gratulujemy uczestnikom, którzy odważyli się piękną polszczyzną opowiadać o wydarzeniach insurekcji styczniowej.
Dziękujemy wszystkim, którzy przyczynili się do organizacji i przebiegu II Turnieju Mowy Polskiej.
Uroczystość prowadziła Jadwiga Marczewska – dyrektor PBP w Łęcznej.



Uczestnicy skorzystali z następujących źródeł:

1. Borucki M., Ilustrowana historia Polski dla dzieci, Warszawa 1996.
2. Kseniak M., O Nadrybiu, Bogdance i Bogdanowiczach, ,,Merkuriusz Łęczyński”, 1985, nr [1].
3. Leśniewska J.E., Dobra Nadrybskie i ich właściciele w latach 1833-1944, [w:] Studia z dziejów ziemian 1795-1944, pod. red. A. Koprukowniaka, Lublin 2005.
4. Migdalski A., Wspomnienia rotmistrza kawalerii narodowej z 1863/1864 roku, wstęp i oprac. Wiesław Śladkowski, [w:] Powstanie styczniowe na Lubelszczyźnie. Pamiętniki, red. T. Mencel, Lublin 1966.
5. Niebelski E., Dziewiętnastowieczne dzieje Bogdanowiczów z Nadrybia. Listy z zesłania Jana i Marceliny, Lublin 2005.
6. Pelica G. J., Z dziejów miejscowości w gminie Puchaczów, [w:] Powiat Łęczyński. Monografia krajobrazowa, Łęczna 2001.
7. Piotrowski W., 150 lat bitwy pod Urszulinem, ,,Z życia Polesia”, 2013, nr 12.
8. Wieczorek W., Etiudy patriotyczne, [w:] Szkice z prowincji, Warszawa 1968.
9. Winiarski P., Bitwa pod Puchaczowem w dniu 18 listopada 1863 r., ,,Merkuriusz Łęczyński”, 2008, nr 21.
10. Winiarski P., Bitwy i potyczki powstania styczniowego na Ziemi Łęczyńskiej - Bitwa pod Kaniwolą, ,,Merkuriusz Łęczyński”, 2005, nr 18.
11. Winiarski P., Bitwy i potyczki powstania styczniowego na Ziemi Łęczyńskiej – Potyczka pod Zezulinem 20 października 1863 r., ,,Merkuriusz Łęczyński”, 2006, nr 19.
12. Winiarski P., Losy powstańców styczniowych na ziemi łęczyńskiej w latach 1863-1864, „Merkuriusz Łęczyński”, 1998, nr 11.
13.Winiarski P., Od Bogdanowicza do Ejtminowicza. Z dziejów powstania styczniowego w Łęcznej i okolicy, [w:] Studia Łęczyńskie, t. 2-3, 2010-2011.
14. Wiśniewski S., W okresie powstań narodowych, [w:] Łęczna. Studia z dziejów miasta, pod. red. E. Horocha, Łęczna 1989.
15. Śladkowski W., Pod zaborami 1795-1918, [w:] Dzieje Cycowa, Cyców
2010.
16. www.gornik-leczna-b/?p=3985
17. www.narodowaleczna.blogspot.com
18. www.ludwin.powiatleczynski.pl;